Halaman

06 November 2012

Umno Bahagian cakna DUN Ladang

Oleh: Noraini Jusoh 

Demi bagi memastikan penduduk di kawasan Dewan Undangan Negeri (DUN) Ladang sentiasa mendapat maklumat yang tepat, UMNO Bahagian Kuala Terengganu tidak memandang ringan terhadap perkara ini.


Justeru, Pegawai Pembangunan Dewan Undangan Negeri (PPD) Ladang, Dato’ Wan Hisham Wan Salleh (gambar), baru-baru ini telah turun padang untuk menjelaskan isu Ladang Gemilang yang sengaja dimainkan pembangkang kepada penghuni pangsapuri terbabit.

Menurutnya, penghuni di pangsapuri Ladang Gemilang tidak seharusnya percaya bulat-bulat apa yang dilontarkan puak pembangkang melalui pelbagai medium komunikasi yang sengaja menimbulkan kebencian rakyat terhadap kerajaan sedia ada.

“Sebenarnya tujuan kerajaan negeri membina pangsapuri ini adalah untuk memberikan keselesaan kepada penduduk dengan mewujudkan satu perkampungan baru yang lebih tersusun.

 “Jika dahulu, penduduk kampung Ladang terpaksa tinggal di rumah yang serba daif dan kebersihan kawasan sekitarnya yang kurang terjamin, sekarang perkara tersebut tidak lagi timbul,” katanya ketika ditemui Teganukita pada program salam sayang anjuran Wanita Umno pangsapuri Ladang Gemilang 1, baru-baru ini.

Katanya, pemberian pampasan yang sepatutnya juga telah diterima penduduk, di mana tapak rumah asal dan tanah mereka diambil untuk pembinaan pangsapuri terbabit.

 “Tidak seperti yang belaku di Pulau Pinang, setelah mendapat tanah penduduk dihalau, Kerajaan Terengganu sangat prihatin dengan membina semula sebuah pangsapuri yang serba lengkap untuk mereka,” ujar beliau.

Beliau turut menasihatkan penghuni di pangsapuri terbabit agar membayar sewa secara teratur dalam tempoh tiga tahun untuk melayakkan mereka menukar rumah dengan syarat sewa beli.

“Syarat sebegini ditetapkan bukan untuk menyusahkan pemilik, tetapi untuk mengelakkan mereka memberi sewa atau menjualnya kepada orang lain.

 “Kerajaan negeri membuat pembangunan di kampung Ladang adalah untuk kepentingan penduduk asalnya dan diharap mereka menghargainya,” ujarnya.

 Menjawab soalan berkaitan program ‘e-Kasih’ yang diutarakan oleh seorang penduduk, katanya, buat masa ini pihaknya sedang mengenal pasti mereka yang betul-betul layak untuk menerima rumah di bawah skim ‘e-Kasih’.

 “Ramai penghuni di sini yang memohon, justeru pihak kami sedang memproses maklumat dengan terperinci agar mereka yang betul-betul memerlukan akan mendapat manfaat,” katanya.

 

Ladang Gemilang 1 selesa

Oleh: Noraini Jusoh

 Cantik, selesa dan moden merupakan tiga perkataan yang boleh menggambarkan pangsapuri Ladang Gemilang 1 yang terletak di tengah-tengah Bandaraya Kuala Terengganu.

 Di bawah pimpinan Menteri Besar, Dato’ Seri Haji Ahmad Said, kerajaan negeri Terengganu telah membelanjakan berjuta-juta ringgit bagi membina kediaman yang lebih selesa khusus untuk penduduk asal Kampung Ladang.

Berpegang kepada prinsip ‘Merakyatkan Pentadbiran dan Pembangunan, kerajaan negeri melalui projek perumahan rakyat telah mengadakan majlis penyerahan kunci kepada penduduk yang layak mendiami pangsapuri terbabit pada pertengahan tahun 2010.

Setelah lebih kurang dua tahun mendiami pangsapuri 16 tingkat tersebut, pelbagai reaksi positif diterima daripada penghuninya. Menurut Khatijah Awang, 56, yang merupakan seorang ibu tunggal berkata, tinggal di pangsapuri terbabit memberikan keselesaan kepadanya sekeluarga.

 “Jika dahulu kami tinggal di rumah kayu yang serba kekurangan, tetapi setelah berpindah ke pangsapuri yang mempunyai tiga bilik ini, segala kemudahan juga lengkap disediakan.

 “Walaupun bayaran sewa RM300 sebulan yang sedikit membebankan saya yang hanya bekerja sebagai tukang sapu, tetapi saya tetap bersyukur kerana keprihatinan kerajaan negeri yang telah menyediakan tempat buat kami berlindung,” katanya kepada Teganukita semasa ditemui di pangsapuri terbabit, baru-baru ini.

Rakannya, Zazawati Hamzah, 33, berkata jika hendak dibandingkan dengan harga sewa sebenar seunit pangsapuri di luar sana yang jauh lebih tinggi, harga seunit pangsapuri yang telah diberikan subsidi oleh kerajaan negeri ini agak berpatutan.

“Saya bersama suami dan seorang anak merupakan antara penghuni terawal mendiami pangsapuri ini. “Sekiranya hendak dibandingkan dengan orang lain, kami agak bertuah kerana masih mempunyai tempat tinggal,” katanya.

 

Ladang gaharu kedua mula dibuka

Oleh; Esah Abdullah

Kerajaan negeri mewujudkan ladang gaharu kedua seluas 50 hektar di kawasan Hutan Simpan Mercang, Marang yang boleh memuatkan 40,000 anak pokok gaharu (karas).


Pengerusi Jawatankuasa Pertanian dan Industri Asas Tani negeri, YB Haji Asha’ari Idris (gambar) berkata, keputusan ini dibuat berdasarkan kemajuan projek pertama yang ditaman sejak enam tahun lalu.

``Projek perintis itu (2005) melibatkan kawasan seluas 47 hektar dengan kira-kira 30,500 pokok berjaya ditanam dan hidup subur,’’ katanya.

Beliau berkata, projek perintis yang dibangunkan oleh Jabatan Perhutanan negeri itu mampu berdaya maju serta berdaya saing kerana permintaan tinggi terhadap pokok ini.

Sehubungan itu pada projek kedua, benih pokok dari spesis `aqilaria malaccensis’ telah ditanam pada awal bulan lalu dan kini kira-kira 20,000 anak pokok selesai ditanam dan bakinya dijangka dapat diselesaikan tidak lama lagi.

Katanya, tanaman ini mampu memberikan pulangan lumayan, walaupun terpaksa menunggu antara enam atau tujuh tahun baharu boleh mendapatkan hasil.

 “Penjagaannya juga tidak rumit malah boleh ditanam dalam skala kecil dan bila mencapai usia lima tahun akan disuntik dengan sejenis cecair atau dipanggil proses `inokulasi’ untuk memberikan kesakitan dan mengeluarkan resin (dammar).

Namun begitu, Jabatan Perhutanan negeri terpaksa menanggung kos yang tinggi untuk mendapatkan cecair bagi kegunaan pokok gaharu,” katanya yang telah mengadakan lawatan ke Vietnam baru-baru ini bagi meninjau penggunaan bahan tersebut di negara berkenaan.

Menurutnya, petani di Vietnam menggunakan cecair untuk kegunaan pokok gaharu dengan harga yang murah dan kini sedang diuji kepada pokok gaharu yang ditanam di negeri ini untuk memastikan tahap kualitinya.

``Jika hasilnya sama, kemungkinan kerajaan negeri akan mengimport cecair tersebut dari Vientam kerana harga yang agak rendah berbanding yang dibeli di negara ini,’’ katanya.

 

LPT 2 dijangka siap akhir 2014

Oleh: Aida Abd Rahman

Projek Lebuh Raya Pantai Timur (LPT) Fasa 2 dijangka dapat dibuka sepenuhnya kepada orang ramai pada akhir 2014.



Sehingga kini, sebanyak 60 hingga 70 peratus daripada projek yang melibatkan 17 pakej itu sudahpun siap dengan dua daripadanya diserahkan tahun ini dan tiga pakej lagi pada tahun depan.


Setiausaha Kerajaan Negeri, Dato’ Haji Mazlan Ngah, berkata berdasarkan taklimat kemajuan LPT Fasa 2 oleh Lembaga Lebuhraya Malaysia (LLM) minggu lalu, kegagalan kontraktor menyiapkan mengikut tempoh ditetapkan dan timbul masalah berkaitan projek menyebabkan dua pakej perlu ditender semula.

“Ada pakej yang sudah siap sepenuhnya dan ada yang sedang rancak disiapkan yang dijangka selesai tahun depan. Dua pakej dijangka akan diserahkan pada November dan Disember tahun ini, manakala tiga pakej lagi dijangka siap pada2013.

“Kita minta pihak LLM dan Jabatan Kerja Raya supaya mana-mana pakej (jajaran) yang berjaya disiapkan dan bersambung itu dibuka kepada orang ramai tanpa perlu menunggu siap sepenuhnya, sebagaimana jalan Kampung Gemuroh-Bukit Besi yang mula dibuka untuk kemudahan umum sejak Ogos tahun lepas,” katanya kepada pemberita, di Wisma Darul Iman, Kuala Terengganu, baru-baru ini.


Dua pakej yang ditender semula membabitkan pakej empat melibatkan laluan sepanjang 7.3 kilometer (km)menghubungkan Stesen Penyelidikan Mardi ke Ladang Cherul, Kemaman serta pakej tujuh sepanjang 13.7 km dari Bukit Mempusi ke Felda Kertih 6, Kemaman.

Katanya, pihaknya berharap pada awal 2013 sebahagian pakej dan jajaran boleh dibuka kepada orang ramai, sekali gus dapat mengurangkan kesesakan trafik di laluan pantai khususnya pada musim perayaan.

“Kemudahan LPT ini menjadi alternatif kepada pengguna untuk mengurangkan kesesakan di jalan pantai (Kuala Terengganu-Kuantan) terutama pada musim perayaan apabila orang ramai bersesak-sesak memasuki dan meninggalkan Terengganu,” katanya.


LPT 1 sepanjang 160 km,menghubungkan Karak ke Kuantan, Pahang siap pada 2004. Sementara LPT 2 sepanjang 185 km bermula dari Jabur dan berakhir di Gemuruh, di bahagian utara Kuala Terengganu.

Infrastruktur yang melibatkan lebuh raya bertaraf tinggi dengan empat -lorong dua hala, dilengkapi dengan pelbagai kemudahan seperti 10 persimpangan bertingkat, kawasan rehat dan rawat, hentian sebelah, lampu jalan dan plaza tol dengan berasaskan kriteria reka bentuk serta pemilihan laluan.

 LPT 2 menjadi perintis kepada pembangunan kawasan pedalaman dan mempercepatkan lagi pertumbuhan tiga negeri Pantai Timur untuk memenuhi objektif kerajaan dalam menyeimbangi pertumbuhan ekonomi di antara semua negeri-negeri di Malaysia.









Kolej Ketengah sedia program latihan diploma guru pra sekolah seluruh negara

Oleh; Esah Abdullah



Kolej Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (Ketengah) menjadi perintis dalam pengendalian program latihan diploma bagi guru pra sekolah di seluruh negara.


Menteri Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah, Dato’ Seri Mohd Shafie Apdal (gambar) berkata, seramai 100 guru pra sekolah akan terlibat bagi setiap sesi yang akan dilaksanakan dalam masa terdekat.

“Ini merupakan projek perintis di kolej berkenaan dalam usaha melahirkan guru-guru terlatih serta memiliki diploma,” katanya di majlis Menandatangani Kerjasama Persefahaman (MOU) antara Ketengah, MARA dan Kemas di Bandar Al Muktafi Billah Shah Dungun semalam.

Hadir sama, Ketua Pengarah MARA, Dato’ Ibrahim Ahmad; Ketua Pengarah Kemas, Tuan Hassan Mohd Amin dan Pengurus Besar Ketengah, Haji Wan Mat Amin Wan Daud.

Menurutnya, sehingga kini terdapat 3,621 guru-guru Tabika Kemas telah mengikuti kursus Diploma Perguruan Malaysia (DPM) dan seramai 2,148 telah menamatkan pengajian sementara 1,473 masih dalam pengajian.

Katanya, kerjasama Ketengah dan Kemas mampu meningkat pembangunan kemahiran dan pendidikan kepada semua lapisan peringkat umur memandangkan Kemas mempunyai program Pra Sekolah (Tabika dan Taska), literasi komputer, literasi fungsian, pendidikan kesejahteraan keluarga dan pusat sumber.

“Kemas menyediakan pelbagai latihan dan pendidikan melibatkan kemahiran jahitan, masakan,  dandanan, kraftangan dan kemahiran komputer,” katanya.

Sehubungan itu, terdapat 97 buah kelas Tabika di seluruh Wilayah Ketengah dengan bilangan murid 665 orang dan tenaga pengajar 56 orang.

Selain itu di bawah program kesejahteraan keluarga terdapat 148 peserta dengan lima tenaga pengajar, kelas jahitan 17 peserta seorang tenaga pengajar dan program bina insan 30 peserta dan dua tenaga pengajar.





Nafi tohmahan soalan UPSR bocor

Oleh: Suriati Ali

YB Muhammad Ramli Nuh menyampaikan Anugerah Tokoh Murid kepada pelajar Tahun Enam, Wan Aliyah Wan Abd Aziz di SKBC, semalam. 

Kerajaan negeri menafikan tohmahan yang tersebar bahawa kecemerlangan yang dicapai calon Ujian Pencapaian Sekolah Rendah (UPSR) di Terengganu disebabkan soalan bocor.

Timbalan Pengerusi Jawatankuasa Agama dan Penerangan negeri, YB Haji Muhammad Ramli Nuh, berkata kejayaan Terengganu mengekalkan prestasi terbaik 11 tahun berturut-turut disumbangkan beberapa faktor termasuk kerja keras guru-guru, keprihatinan ibu bapa dan kesungguhan murid.

 "Ini adalah tanggapan negatif masyarakat luar yang tidak tahu betapa seriusnya jabatan dengan kerjasama erat kerajaan negeri mahu menjadikan Terengganu sebagai negeri anjung ilmu dan kuasa baru dalam dunia pendidikan di Malaysia.

“Kerajaan negeri menyediakan peruntukan besar serta memberikan pelbagai kemudahan kepada pelajar di Terengganu bagi memastikan mereka berjaya dalam pelajaran,” katanya.

Beliau berkata demikian ketika berucap pada Majlis Anugerah Cemerlang dan Graduasi Kanak-kanak Pra Sekolah di Sekolah Kebangsaan Bukit Chempaka (SKBC), Batu Rakit, Kuala Terengganu, petang semalam.

 Hadir sama, Guru Besar SKBC Haji Saikh Kamaruden Saikh Ismail dan Pengerusi Ibu Bapa dan Guru, Encik Wan Khairul Arifin Dato’ Wan Ibrahim.


Sebahagian murid cemerlang menunjukkan hadiah yang diperoleh 

YB Haji Muhammad Ramli yang juga Ahli Dewan Undangan Negeri (Adun) Tepoh turut memberitahu bahawa setiap murid yang mementingkan pelajaran akan berjaya dalam kehidupan kelak.

“Jangan jadikan alasan datang daripada keluarga miskin atau susah untuk seseorang itu tidak meneruskan pelajaran ke peringkat lebih tinggi.

“Jika berfikiran seperti itu, kita tidak akan ke mana serta gagal mengubah kehidupan keluarga masing-masing ,” katanya.

 

JANGAN SILAP TAFSIR MENGENAI AYAT ALQURAN TIDAK ADA PAKSAAN

Oleh: Ruslan Abdul Rahman 

Ahli Dewan Undangan Negeri Adun Tepoh, Haji Mohd.Ramli Noh menyifatkan kenyataan Naib Presiden Parti Keadilan Rakyat (PKR), Nurul Izzah Anwar mengenai kebebasan beragama, termasuk kepada orang Melayu amat mengelirukan dan boleh menyesatkan umat Islam.

 Katanya, penafsiran Ahli Parlimen Lembah Pantai tentang tiada paksaan dalam beragama di dalam ayat al-Quran surah al-Baqarah (ayat 256) amatlah tidak tepat.

Firman Allah s.w.t, "Tidak ada paksaan untuk (memasuki) agama (Islam); Sesungguhnya telah jelas jalan yang benar daripada jalan yang sesat.

Ayat itu bukannya memberi makna orang Melayu yang telah Islam tidak boleh dipaksa kekal dalam agama Islam dan boleh juga memilih agama lain, sebagaimana tafsiran Nurul Izzah kerana ahli tafsir menafsirkan bahawa ayat ini dituju kepada orang yang belum memeluk Islam dan jika mahu mereka memeluk Islam hendaklah bukan dipaksa tapi atas kerelaan dan kefahaman hasil dari dakwah.

Kata Haji Mohd.Ramli, tafsiran yang sebenar ayat tersebut bahawa orang Islam tidak boleh memaksa orang kafir untuk masuk Islam, namun jika sekiranya mereka telah Islam, dia mesti atau wajib mengikut ajaran dan peraturan yang telah ditetapkan Islam dan boleh dihukum menurut hukuman Islam jika membuat kesalahan yang bertentangan dengan hukum Islam.

Agama Islam tidak boleh disamakan dengan agama-agama lain atau disebut sebagai fahaman pluralisme di mana semua agama dianggap sama sahaja, katanya kepada Pengarang Teganukita mengulas kenyataan Naib Presiden PKR, Nurul Izzah yang berpendapat kebebasan agama juga bukan sahaja kepada bukan Islam, tetapi setara, melibatkan orang Melayu (Islam) juga.

Beliau yang juga merupakan Timbalan Pengerusi Jawatankuasa Agama dan Penerangan Negeri Terengganu menyifatkan kenyataan NurulIzzah itu cukup mengelirukan dan boleh menyesatkan.

 

Belanja RM3 juta sedia 135,620 topi keledar untuk pengguna jalan raya

Oleh: Aida Abd Rahman

Sebanyak RM3 juta diperuntukkan Kementerian Pengangkutan melalui Majlis Keselamatan Jalan Raya (MKJR) bagi menyediakan 135,620 topi keledar untuk diagihkan secara percuma kepada pengguna jalan raya sejak 2009 hingga Julai lalu.

Menterinya, Dato’ Seri Kong Cho Ha, berkata pemberian topi keledar termasuk kepada kanak-kanak yang membonceng melalui siri kempen keselamatan jalan raya bagi menyedarkan mereka mengenai kepentingan pemakaian topi itu.

"Inisiatif program itu banyak membantu dalam pengurangan kes kemalangan maut yang melibatkan kecederaan kepala penunggang dan pembonceng motosikal," katanya yang juga Pengerusi MKJR. Beliau berkata demikian dalam majlis Makan Malam dan Majlis Perasmian Mesyuarat Agung Tahunan ke 53 MKJR Malaysia di Wisma Darul Iman di sini, malam kelmarin (3 November).

Teks ucapan beliau disampaikan Timbalan Ketua Setiausaha kementerian itu, Dato’ Yap Kin Sian. Turut hadir, Setiausaha Kerajaan Negeri, Dato’ Haji Mazlan Ngah; Setiausaha Agung MKJR merangkap Ketua Pengarah Jabatan Keselamatan Jalan Raya Malaysia, Leslie Leon dan Ketua Pengarah Institut Penyelidikan Keselamatan Jalan Raya Malaysia (Miros), Prof Dr Wong Shaw Voon.

Dato' Seri Cho Ha berkata kerajaan juga memperkenalkan Pendidikan Keselamatan Jalan Raya kepada pelajar sekolah rendah sejak 2008 secara berperingkat-peringkat sebagai satu usaha meningkatkan keselamatan jalan raya di peringkat awal.

 

05 November 2012

Kerajaan sasar 50,000 rumah siap menjelang akhir tahun

Oleh; Esah Abdullah

Kerajaan berjaya menyiapkan 41,555 buah rumah sehingga ini di bawah Program Bantuan Rumah (PBR) di seluruh negara.


Menteri Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah (KKLBW), Dato’ Seri Mohd Shafie Apdal berkata, daripada jumlah itu 13,741 merupakan pembinaan baru manakala 27,814 adalah membaik pulih.

 “InsyaAllah sasaran kerajaan membina 50,000 buah di bawah PBR berjaya dicapai menjelang bulan Disember nanti,” katanya di majlis Penyerahan Kunci Rumah PBR dan Sijil Penghargaan Program Latihan Kemahiran dan Kerjaya (PLKK) 2012 di Bandar Al-Muktafi Billah Shah Dungun hari ini.

Hadir sama, Ketua Setiausaha KKLBW, Dato’ Ibrahim Mohamad; Pengerusi Jawatankuasa Pembangunan Luar Bandar, Usahawan dan Koperasi negeri, Dato’ Haji Mohamad Awang Tera; Ahli Dewan Undangan Negeri (Adun) Bukit Besi, Dato’ Haji Din Adam ; Adun Air Putih YB Haji Wan Abdul Hakim Wan Mokhtar dan Pengurus Besar Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (Ketengah), Haji Wan Mat Amin Wan Daud.

Katanya, kerajaan berharap bantuan yang diberikan dapat membantu rakyat menjalani kehidupan yang lebih selesa dan dimanfaat sepenuhnya oleh ahli masyarakat selain menjadi manifestasi kepada komitmen kerajaan membantu rakyat yang memerlukan.



Katanya, kementerian turut merangka program membantu anggota isi rumah dari keluarga miskin dan miskin tegar untuk mendapatkan kemahiran dan seterusnya peluang pekerjaan yang bersesuaian melalui kursus kemahiran dalam pelbagai bidang.

“Ini penting sebagai satu cara untuk menambah pendapatan mereka bagi memperbaiki taraf hidup masing-masing iaitu apabila anak-anak mereka memperolehi pekerjaan yang baik dan mampu memberikan keselesaan,” katanya.

Beliau seterusnya mengucapkan syabas kepada pihak Ketengah yang menjayakan PLKK untuk membantu penduduk meningkatkan kemahiran dan kebolehan dalam usaha mendapatkan pekerjaan yang bersesuaian.

“Saya harap kursus kursus-kursus yang dijalani dapat membantu mereka memperbaiki nasib keluarga dan sebolehnya keluar dari kelompok golongan miskin atau miskin tegar dan insyaAllah program ini akan berjalan terus bagi memberi peluang kepada lebih ramai anak muda memiliki kemahiran yang bersesuaian,” katanya.

Dalam pada itu seramai 30 daripada 70 penerima bantuan baiki rumah menerima kunci rumah masing-masing serta 195 pelatih berjaya menamatkan pelbagai kursus jaya diri di bawah Ketengah melalui usahasama enam syarikat pengendali kursus.

 



Pembinaan Taman Ilmu di Bukit Dendong,Besut diteruskan.


Sebahagian komponen bangunan Taman Ilmu yang sudah siap

Oleh: Mohammad Ishak 

Kerajaan Negeri tidak akan membiarkan Taman Ilmu di Bukit Dendong,Besut, menjadi gajah putih sebaliknya usaha meneruskan pembinaan kompleks berkenaan akan terus diberi perhatian.

Menteri Besar,Dato’Seri Ahmad Said berkata, tidak timbul isu Taman Ilmu akan diberhentikan pembinaanya, sebaliknya memberi jaminan kerajaan akan memberi syarikat dari Korea untuk meneruskan beberapa kompenen yang belum disiapkan di situ.

Menteri Besar berkata, Taman Ilmu yang akan menempatkan pelbagai kolej universiti dari luar negara akan menjadi pusat ilmu dan memberi peluang pekerjaan kepada penduduk tempatan.

Kompleks berharga 180 juta yang dibina pada 2008 terletak di pinggir pantai di Bukit Dendong, sebelum ini menjadi kebimbimbangan penduduk tempatan kerana kemungkinan ia akan terbiar dan menjadi gajah putih kerana gagal disiapkan dalam tempoh ditetapkan.

Malah, beberapa NGO berasaskan pendidikan dari daerah Besut, pernah menghantar memorendum kepada kerajaan negeri supaya memprcepatkan pembinaan kompleks terbabit.

Ahmad berkata, tawaran kepada syarikat dari Korea itu diharap dapat mempercepatkan beberapa komponen bangunan yang ada di situ .

Ketika ini beberapa bangunan termasuk masjid, perpustakaan, dan bangunan pentadbiran giat dibina.

Menurut Ahmad, Taman Ilmu bakal mengubah landskap daerah Besut kepada daerah pendidikan kedua negeri ini selepas Dungun yang mempunyai pusat berasaskan pelajaran.

Beliau berkata, kompleks itu akan menempatkan beberapa universiti kolej yang akan menerima pelajar tempatan dan luar negeri apabila ia dijangka dapat beroperasi sepenuhnya akhir 2013.